با توجه به اجباری شدن استفاده از پوشش ماسک به صورت همگانی برای همه افراد جامعه(Universal Mask Use)، آخرین نسخه دستورالعمل کشوری کووید-19 (نسخه هفتم) توصیه هایی در این مورد ارائه داده است. این نخستین باری است که استفاده از ماسک غیر طبی در دستورالعمل کشوری مورد توجه قرار گرفته است. در این دستورالعمل که منطبق بر آخرین توصیه های سازمان بهداشت جهانی تنظیم شده است، استفاده عمومی از ماسک به تفکیک در افراد سالم، افراد مشکوک به بیماری در سطح جامعه و همچنین استفاده عمومی ماسک توسط کادر درمان در حین خدمت در مراکز درمانی تشریح شده است که در ادامه توضیح داده خواهد شد.

توضیح اینکه توصیه های مرتبط با استفاده از ماسک برای آن دسته از اعضای کادر درمان که به طور مستقیم با بیمار مبتلا به کووید-19 در ارتباط اند، به طور جداگانه در دستورالعمل کشوری بحث شده که در این جا به آن پرداخته نمی شود. 

در شرایط اپیدمی کووید-19، توصیه می شود که تمام افراد، بدون توجه به این که آیا از ماسک استفاده می کنند یا نه، موارد زیر را رعایت کنند:

• پرهیز از تجمعات و حضور در مناطق و فضاهای شلوغ
• رعایت حداقل فاصله فیزیکی یک متر از سایرین، به خصوص از افراد با علائم تنفسی (نظیر سرفه یا عطسه)
• رعایت بهداشت دست و شستشوی مکرردست ها با آب وصابون
• استفاده از هندراب های الکلی در شرایطی که دست ها آلودگی واضح ندارد و یا آب و صابون در دسترس نیست
• پوشاندن دهان و بینی با دستمال موقع عطسه و سرفه (و یاعطسه کردن داخل آرنج) سپس دورانداختن دستمال استفاده شده درسطل زباله ترجیحا درب دار و در نهایت  شستشوی دست ها
• خودداری از تماس دست با دهان، بینی و چشم ها.

استفاده از ماسک در سطح جامعه:

1. ماسک طبی:  این نوع ماسک برای دو دسته از افراد توصیه شده است:

_ افراد علامت دار (مشکوک به کووید-19) و گروه پرخطر

• افراد علامت دار باید حتما ماسک جراحی بپوشند، خود را ایزوله کنند و فاصله فیزیکی حداقل یک متر را از سایرین رعایت کنند.
• نحوه در آوردن ماسک، دفع بهداشتی آن و شستشوی صحیح دست ها را بدانند.
• بهداشت تنفسی و آداب سرفه را رعایت کنند.
• در گروه پر خطر نیز به دلیل آن که در معرض ابتلا به شکل شدیدتر بیماری می باشند نوع ماسک توصیه شده، ماسک جراحی است.
• این گروه شامل افرادآسیب پذیر مثل سنین بالای 60 سال، افراد با بیماری‌های زمینه‌ای، قلبی، دیابت، بیماری‌های مزمن ریوی، سرطان، بیماری‌های عروق مغزی و سرکوب سیستم ایمنی، می باشند.

2. ماسک پارچه ای یا غیر طبی:

در مورد سایر افراد جامعه که در دوگروه بالا قرار نمی گیرند به عبارت دیگر افراد سالم بدون علامت، در اماکن پر ازدحام و همچنین در مشاغلی که مواجهه از فاصله نزدیک با افراد اجتناب ناپذیر بوده و امکان رعایت فاصله اجتماعی ایمن وجود ندارد، استفاده از ماسک پارچه ای توصیه شده است.

شرح کامل موقعیت های اجتماعی که استفاده از ماسک پارچه ای درآن ها توصیه شده است،درجدول اینجا آمده است.

تفاوت ماسک های پارچه ای و طبی (جراحی)،کاربرد و کارایی آن ها در مقالۀ آتی توضیح داده می شود.

استفاده عمومی از ماسک برای کادر درمان در مراکز درمانی (اعضای کادر درمان که در تماس مستقیم با بیمار مبتلا به کووید 19 قرار ندارند):

• استفاده مداوم و هدفمند از ماسک طبی (Targeted Mask Use) توسط کلیه کارکنان بهداشتی درمانی و مراقبین در تمام طول شیفت در بخش های بالینی (به ویژه هماتولوژی، سرطان، پیوند) و برای کلیه فعالیت های روزمره و روتین توصیه شده است.
• ماسک فقط در صورتی تعویض می شود که مرطوب شده یا آسیب ببیند.، یا در صورتی که کادر درمانی برای خوردن یا آشامیدن مجبور به درآوردن ماسک شوند.
• در صورت کمبود شدید ماسک طبی، محافظ صورت (Shield) می تواند توسط کارکنان خدمات بهداشتی درمانی به صورت جایگزین مورد استفاده قرار گیرد.
• ماسک های پارچه ای برای محافظت از کارکنان خدمات بهداشتی درماني کارآیی لازم را نداشته و مناسب نمی باشند.

منبع: فلوچارت تشخیص و درمان بیماری کووید-19 در سطوح ارائۀ خدمات سرپایی و بستری، نسخه هفتم: 7 تیرماه 1399